چگونه dAppهای بدون نیاز به مجوز روی اتریوم بسازیم بدون وابستگی به سیستم‌های متمرکز چند روز پیش داشتم توی یه کافه دنج قهوه می‌خوردم و کد یه قرارداد هوشمند رو مرور می‌کردم. یه لحظه به خودم گفتم: «چرا ما هنوز به سرورهای متمرکز وابسته‌ایم وقتی اتریوم قول یه دنیای کاملاً غیرمتمرکز رو داده؟» انگار داشتم یه ماشین قدیمی رو تعمیر می‌کردم که هنوز به یه باتری گنده و پر سر و صدا نیاز داره. این فکر منو برد به سمت یه کشف هیجان‌انگیز: چطور می‌تونیم dAppهایی بسازیم که واقعاً بدون مجوز باشن و هیچ وابستگی به سیستم‌های متمرکز نداشته باشن؟ بذارید براتون بگم چطور می‌تونید این کار رو انجام بدید و چرا این موضوع تو دنیای کریپتو مثل یه فنجون قهوه‌ی تازه‌دم انقدر مهمه. این موج سبز چیه؟ اول بیاید ببینیم dApp بدون مجوز چیه. یه dApp (برنامه غیرمتمرکز) مثل یه اپلیکیشن معمولیه، ولی روی بلاک‌چین اجرا می‌شه مثل اتریوم. حالا «بدون مجوز» یعنی چی؟ یعنی هیچ‌کس نه دولت، نه یه شرکت، نه حتی خود شما نمی‌تونه بگه کی می‌تونه ازش استفاده کنه یا نکنه. مثل یه کافه که 24/7 بازه و هرکی بخواد می‌تونه بیاد قهوه بخوره، بدون اینکه لازم باشه رزرو کنه. ولی یه مشکل هست: خیلی از dAppها هنوز به یه سری سیستم‌های متمرکز وابسته‌ان. مثلاً دیتاشون رو روی سرورهای AWS ذخیره می‌کنن یا برای API به یه سرویس متمرکز وصلن. این مثل اینه که بخوای قهوه‌ی خونگی درست کنی، ولی قهوه‌سازت به برق یه شرکت خاص وابسته باشه. هدف ما اینه که این وابستگی‌ها رو کامل قطع کنیم. چرا این موضوع برای اتریوم مهمه؟ اتریوم قلب تپنده‌ی DeFi و dAppهاست. ولی اگه dAppهامون هنوز به سرورهای متمرکز تکیه کنن، انگار داریم یه ماشین فرمول یک رو با لاستیک‌های کهنه می‌ریم مسابقه. یه سیستم متمرکز می‌تونه هک بشه، خاموش بشه، یا حتی توسط یه دولت سانسور بشه. یادتون میاد وقتی یه صرافی معروف هک شد و همه به هم ریختن؟ حالا فکر کنید dApp شما به یه سرور متمرکز وابسته باشه یه نقطه ضعف بزرگ! dAppهای بدون مجوز و غیرمتمرکز واقعی به کاربرها قدرت می‌دن، شفافیت رو بالا می‌برن و روح اصلی بلاک‌چین رو زنده نگه می‌دارن. مثل اینه که به جای یه جاده خاکی پر دست‌انداز، رو یه اتوبان صاف و تمیز رانندگی کنی. چطور این کار رو انجام بدیم؟ خب، حالا می‌رسیم به بخش باحال: چطور یه dApp بسازیم که کاملاً غیرمتمرکز باشه؟ اول از همه، نیاز به چند تا ابزار دارید. فکر کنید مثل یه جعبه‌ابزار برای تعمیر ماشین هر قطعه باید جای خودش باشه. - Solidity برای قراردادهای هوشمند: این زبان برنامه‌نویسیه که قلب dApp شماست. مثل دستور پخت قهوه‌ست بدون اون نمی‌تونید چیزی درست کنید. - Hardhat یا Remix: اینا محیط‌های توسعه‌ان که کمک می‌کنن قراردادهای هوشمندتون رو بنویسید، تست کنید و دیپلوی کنید. - IPFS برای ذخیره‌سازی: به جای سرورهای متمرکز مثل AWS، از IPFS استفاده کنید که یه سیستم ذخیره‌سازی غیرمتمرکزه. مثل اینه که به جای یه انبار مرکزی، قهوه‌تون رو تو صد تا انبار کوچیک تو کل شهر پخش کنید. - The Graph برای داده‌ها: به جای APIهای متمرکز، از The Graph استفاده کنید که داده‌های بلاک‌چین رو به صورت غیرمتمرکز فهرست می‌کنه. - WalletConnect یا MetaMask: برای اتصال کاربرها به dApp، از پروتکل‌های غیرمتمرکز مثل WalletConnect استفاده کنید. یه نکته: همیشه قراردادهای هوشمندتون رو تست کنید. مثل اینه که قبل از رانندگی با ماشین، چک کنید لاستیک‌ها باد دارن یا نه. ابزارهایی مثل Hardhat برای این کار عالی‌ان. یه مثال واقعی بیاید یه نمونه واقعی رو ببینیم. Uniswap پادشاه صرافی‌های غیرمتمرکز یه مثال عالیه. قراردادهای هوشمندش روی اتریوم اجرا می‌شن، و برای رابط کاربری (فرانت‌اند) از IPFS استفاده می‌کنه. هیچ سرور مرکزی‌ای تو کار نیست. وقتی یونی‌سواپ تو سال 2020 راه‌اندازی شد، نشون داد که می‌شه یه صرافی کاملاً غیرمتمرکز ساخت که هرکی با یه کیف‌پول اتریوم می‌تونه ازش استفاده کنه. این مثل این بود که یه کافی‌شاپ سیار راه بندازی که هرکی بخواد می‌تونه قهوه بگیره، بدون اینکه لازم باشه از یه شرکت خاص قهوه بخره. یا مثلاً Aave، یه پروتکل وام‌دهی DeFi. قراردادهای هوشمندش همه‌چیز رو روی بلاک‌چین مدیریت می‌کنن، و دیتای تراکنش‌ها از طریق The Graph قابل دسترسیه. اینا نشون می‌دن که می‌شه بدون وابستگی به سیستم‌های متمرکز، dAppهای قوی ساخت. چطور از این دانش استفاده کنیم؟ حالا که ابزارها و ایده رو دارید، چطور شروع کنید؟ اول، یه ایده ساده برای dApp انتخاب کنید مثلاً یه بازار NFT یا یه سیستم رأی‌گیری غیرمتمرکز. بعد، قرارداد هوشمندتون رو با Solidity بنویسید و روی یه شبکه آزمایشی مثل Ropsten تست کنید. برای ذخیره‌سازی فایل‌ها (مثل تصاویر یا متادیتا)، IPFS رو امتحان کنید. و برای دسترسی به داده‌های بلاک‌چین، The Graph رو به کار ببرید. یه چیز بگم: انتظار نداشته باشید همه‌چیز از همون اول بی‌نقص باشه. مثل درست کردن قهوه‌ست اولین فنجون شاید زیادی تلخ باشه، ولی با تمرین بهتر می‌شه. و همیشه امنیت رو جدی بگیرید. یه قرارداد هوشمند بد می‌تونه مثل یه ماشین خراب وسط جاده شما رو گیر بندازه. یه توصیه دیگه: با جامعه اتریوم در ارتباط باشید. فروم‌ها و گروه‌های دیسکورد پر از آدمایی‌ان که دارن همین مسیر رو میرن. مثل اینه که با بقیه باریستاها گپ بزنی تا فوت‌وفن قهوه درست کردن رو یاد بگیری. یه حرف آخر ساختن dAppهای بدون مجوز روی اتریوم مثل اینه که یه ماشین کلاسیک رو از اول بسازی سخته، ولی وقتی راه بیفته، حس فوق‌العاده‌ای داره. این کار نه تنها بهتون قدرت می‌ده که یه چیز واقعاً غیرمتمرکز بسازید، بلکه به رشد اکوسیستم اتریوم هم کمک می‌کنه. می‌خوای این دانش رو به پروژه‌های واقعی تبدیل کنی؟ تحلیل‌های روزانه اتریوم ما رو تو Bitmorpho چک کن!