چگونه اپلیکیشن‌های کراس‌رولاپ روی اتریوم بسازیم بدون خراب کردن UX دیروز داشتم یه قهوه تلخ می‌خوردم و به این فکر می‌کردم که اتریوم چطور داره مثل یه شهر شلوغ می‌شه. همه دارن تو این اکوسیستم دیوانه‌وار DApp درست می‌کنن، ولی یه مشکل هست: رولاپ‌ها! این راه‌حل‌های لایه دوم مثل خیابون‌های فرعی هستن که ترافیک شبکه رو کم می‌کنن، ولی اگه بخوای یه اپ بسازی که بین این خیابونا جابه‌جا بشه، ممکنه تجربه کاربری (UX) به فنا بره! بعد از کلی گشت‌وگذار تو داک‌های فنی و چند تا تست ناموفق، یه راه باحال پیدا کردم برای ساخت اپلیکیشن‌های کراس‌رولاپ بدون اینکه کاربرا گیج بشن. بذار برات تعریف کنم! رولاپ‌ها چی هستن؟ رولاپ‌ها مثل اینن که یه کافه شلوغ تو مرکز شهر داری، ولی به جای اینکه همه مشتریا تو سالن اصلی جمع بشن، یه سری سفارشا رو تو یه آشپزخونه جداگونه درست می‌کنی. رولاپ‌ها (مثل Optimism یا Arbitrum) تراکنش‌های اتریوم رو خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌کنن، هزینه‌ها رو کم می‌کنن و سرعت رو بالا می‌برن. دو نوع اصلی دارن: ZK-Rollup و Optimistic Rollup. اولی مثل یه ماشین خودکار سریع و دقیق کار می‌کنه، دومی یه کم محافظه‌کارتره. حالا، کراس‌رولاپ یعنی اپ تو بتونه بین اینا جابه‌جا بشه بدون اینکه کاربر چیزی حس کنه. چرا کراس‌رولاپ مهمه؟ چرا باید زحمت بکشی؟ چون اتریوم داره تکه‌تکه می‌شه! هر رولاپ یه جزیره جداست با قوانین خودش. اگه بخوای یه DApp بسازی که مثلاً تو Arbitrum کار کنه و همزمان با Optimism حرف بزنه، انگار داری یه ماشین بسازی که هم تو جاده خاکی بره هم تو اتوبان. اگه UX خراب بشه، کاربرا فرار می‌کنن. فکر کن بخوای تو یه اپ دیفای یه تراکنش ساده بکنی، ولی مجبور بشی بین رولاپ‌ها پرش کنی مثل اینه که وسط قهوه خوردن یکی بگه فنجونتو عوض کن! کراس‌رولاپ بهت اجازه می‌ده اپلیکیشنت تو چند رولاپ کار کنه و کاربر فقط یه تجربه ساده و روان داشته باشه. این یعنی کاربرای بیشتر، تعامل بیشتر، و شاید یه کم سود بیشتر! چطور می‌تونی این کارو بکنی؟ حالا بریم سر اصل مطلب. برای ساخت یه اپ کراس‌رولاپ، باید چند تا ابزار و ترفند رو بشناسی. اول، یه فریم‌ورک مثل Hardhat یا Foundry بردار که بتونه قراردادهای هوشمندت رو روی چند رولاپ تست کنه. بعد، از پروتکل‌های ارتباط بین‌زنجیره‌ای مثل LayerZero یا Connext استفاده کن. اینا مثل پل‌های باحالی هستن که رولاپ‌ها رو به هم وصل می‌کنن. برای UX، کیف‌پول‌های چندزنجیره‌ای مثل MetaMask بهترین دوستتن. کاربرا نباید مجبور بشن برای هر رولاپ شبکه عوض کنن این کار مثل اینه که ازشون بخوای وسط بازی تنظیمات کنترلر رو عوض کنن! یه API خوب مثل Alchemy یا Infura هم می‌تونه داده‌های رولاپ‌ها رو بهت بده تا همه‌چیز رو تو یه داشبورد ساده نشون بدی. یه نکته: تست، تست، تست! قبل از لانچ، اپت رو روی تست‌نت‌های مختلف (مثل Goerli یا Sepolia) امتحان کن. یه بار خودم یه قرارداد رو بدون تست درست روی Arbitrum دیپلوی کردم، و حدس بزن چی شد؟ گس فی‌ام سوخت و اپ کار نکرد! درس گرفتم. یه مثال واقعی بذار برات یه داستان بگم. یه پروژه دیفای به اسم Aave رو نگاه کن. اینا تو سال ۲۰۲۲ شروع کردن پشتیبانی از رولاپ‌ها مثل Optimism و Arbitrum. اگه کاربر بودی، می‌تونستی تو Optimism وام بگیری و تو Arbitrum استیک کنی، بدون اینکه حس کنی چیزی عوض شده. چطور؟ چون Aave از پروتکل‌های کراس‌چین استفاده کرد و UX رو ساده نگه داشت. کاربرا فقط تو MetaMask یه دکمه زدن و تمام. حالا برعکسش رو تصور کن: یه اپ دیفای که کاربرا رو مجبور کنه برای هر تراکنش شبکه عوض کنن. نتیجه؟ کاربرا غر می‌زنن و می‌رن سراغ یه اپ دیگه. مثل اینه که تو کافه به مشتری بگی خودت قهوه‌تو درست کن! چطور ازش استفاده کنی؟ خب، حالا که فهمیدی چطور اپ کراس‌رولاپ بسازی، چطور ازش سود ببری؟ اول، همیشه UX رو اولویت بذار. کاربرا نباید بفهمن دارن بین رولاپ‌ها جابه‌جا می‌شن. از ابزارهایی مثل LayerZero برای انتقال داده و دارایی استفاده کن، و مطمئن شو که رابط کاربریت ساده‌ست مثل یه اپلیکیشن بانکی خوب. دوم، جامعه رو دست‌کم نگیر. تو شبکه‌های اجتماعی مثل X با کاربرا حرف بزن و بگو اپت چطور کار می‌کنه. اگه بتونی یه اپ کراس‌رولاپ بسازی که هم سریع باشه هم ارزون، کاربرا عاشقت می‌شن. یه استراتژی دیگه؟ از پروتکل‌های دیفای موجود مثل Uniswap الهام بگیر و قابلیت‌های کراس‌رولاپ رو بهشون اضافه کن. یه چیز دیگه: همیشه آماده باش که یه باگ پیدا کنی. اتریوم و رولاپ‌ها مثل یه ماشین قدیمی‌ان هر چند وقت یه بار باید یه چیزی رو تعمیر کنی! حرف آخر ساخت اپلیکیشن‌های کراس‌رولاپ مثل اینه که بخوای یه کافه زنجیره‌ای راه بندازی که تو هر شعبه قهوه یه طعم خاص بده، ولی مشتریا همیشه حس کنن تو خونه خودشونن. کار آسونی نیست، ولی با ابزارهای درست و یه کم خلاقیت، می‌تونی یه DApp بسازی که کاربرا عاشقش بشن. حالا که اینو یاد گرفتی، می‌خوای یه قدم جلوتر بری؟ تحلیل‌های روزانه اتریوم ما رو تو Bitmorpho چک کن و ببین چطور می‌تونی این ایده‌ها رو به کار ببری!