هی رفیق، بشین یه قهوه دیگه برات بریزم که لازمت میشه. دیشب تا حدود ساعت ۳ صبح داشتم داشبوردهای EigenPhi و mevboost.pics رو زیر و رو میکردم و یک دفعه یک جرقهٔ بزرگ تو ذهنم زد MEV (حداکثر ارزش قابل استخراج) دیگه فقط یه سری رباتهای فرانترانر (Front-runner) و آربیتراژورهای ساده نیست. داداش، ما داریم در مورد تولد یک تمدن کامل، پیچیده و پویا صحبت میکنیم.
چیزی که در حال حاضر در اکوسیستم اتریوم جریان داره، یک زنجیرهٔ تأمین (Supply Chain) کاملاً صنعتی شده و چندلایه است. ما با امپراتوریهای غولپیکری از بیلدرها (Builder) روبرو هستیم، مثل beaverbuild، titan و rsync، که با الگوریتمهای پیشرفته بهترین بلوکهای ممکن را میسازند. از طرف دیگر، سرچرهای (Searcher) حرفهای داریم که مثل مزدوران در حال جنگ و رقابت برای پیدا کردن بهترین فرصتهای MEV در mempool و flowهای خصوصی هستند. در این میان، رلههای (Relay) مافیایی قرار دارند که وظیفهٔ انتقال بلوکهای پرارزش را به اعتبارسنجها (Validator) بر عهده دارند. و نکتهٔ کلیدی: در حال حاضر یک انقلاب واقعی در حال شکلگیری است. این انقلاب با پروژههایی مثل SUAVE (Single Unified Auction for Value Expression) از فلشباتس (Flashbots) و ePBS (Enshrined Proposer-Builder Separation) اتریوم هدایت میشود که هدفشان دموکراتیک کردن و غیرمتمرکزسازی کل این اکوسیستم است.
وضعیت اتریوم شبیه این است که از یک «جنگل تاریک» (Dark Forest) اولیه که در آن هر کاربری توسط رباتها خورده میشد و فرصتهای آربیتراژ به سرعت غارت میشد، خارج شده و در حال تبدیل شدن به یک «شهر واقعی» با قوانین، پلیس (مکانیزمهای محافظت از کاربران)، و حتی یک سیستم انتخاباتی (مکانیسمهای غیرمتمرکزسازی قدرت بیلدرها) است. من شخصاً به شدت هیجانزدهام، اما در عین حال سعی میکنم مواظب باشم که زیادی خوشبین و به اصطلاح «گاوی» به نظر نیایم. اما وقتی قطعات پازل را کنار هم میگذارم، متقاعد میشوم که این تحول، ساختاری و مثبت است.
این «تمدن MEV» دقیقا چیست و چگونه کار میکند؟
در گذشته، MEV به چند حملهٔ سندویچ (Sandwich Attack) و آربیتراژ ساده بین DEXها محدود میشد. اما امروز، این یک ساختار پیچیده و چند مرحلهای است که ارزشها را از تراکنشهای کاربران استخراج میکند:
1. سرچرها (Searchers): اینها رباتهای بسیار پیچیدهای هستند که به صورت ۲۴/۷ mempool عمومی و بهویژه فلوهای تراکنش خصوصی را رصد میکنند. وظیفهٔ آنها شناسایی فرصتهای پردرآمد (مثل آربیتراژهای پیچیده بین چند DEX، لیکوئیدیشن وامهای DeFi یا استخراج NFTهای پرطرفدار) و ایجاد یک بستهٔ تراکنش (Bundle) بهینه برای انجام آن فرصت است.
2. ارسال جریان سفارش خصوصی: سرچرها این بستههای پرارزش را از طریق یک جریان سفارش خصوصی (Private Orderflow) به بیلدرها ارسال میکنند، نه mempool عمومی. این کار از فرانتران شدن خود سرچرها جلوگیری میکند.
3. بیلدرها (Builders): بیلدرها پادشاهان جدید اتریوم هستند. آنها بهترین و سودآورترین بستههای ارسالی از سرچرهای مختلف را جمعآوری میکنند، سپس بلوک نهایی را میسازند که برای اعتبارسنج (Validator) بیشترین پاداش را به همراه داشته باشد.
4. رلهها (Relays): رلهها یک لایهٔ میانی و محرمانه بین بیلدرها و اعتبارسنجها هستند. آنها تضمین میکنند که اعتبارسنج بلوکی را بدون دیدن محتویات آن (برای جلوگیری از تقلب) دریافت کند و بیلدر پاداش خود را دریافت کند. این بخش حیاتی برای عملکرد PBS (Proposer-Builder Separation) است.
5. اعتبارسنجها (Validators): در نهایت، اعتبارسنج بلوکی را که بیشترین پیشنهاد (Bid) را از طریق MEV-Boost دارد، انتخاب کرده و به شبکه اضافه میکند. این اعتبارسنج پاداش پایهٔ استیکینگ و بخش بزرگی از پاداش MEV را دریافت میکند.
در حال حاضر، بیش از ۹۰٪ بلوکها از طریق زیرساخت MEV-Boost به شبکه اضافه میشوند. این امر باعث شده است که قدرت ساخت بلوک در دستان معدودی از بیلدرها متمرکز شود. تنها ۴ یا ۵ بیلدر اصلی، بیش از ۸۰ تا ۸۵٪ بازار ساخت بلوک را در اختیار دارند. این تمرکزگرایی وحشتناک، یک نگرانی بزرگ برای غیرمتمرکزسازی اتریوم است. اما همزمان، همین رقابت شدید بیلدرها، ییلد (بازدهی) استیکرها را به طور چشمگیری (گاهی تا ۷ الی ۹٪) افزایش داده است.
نکتهٔ امیدوارکننده اینجاست که خود بنیانگذاران این سیستم، یعنی Flashbots، اخیراً بیلدر مرکزی خود را کنار گذاشته و بر روی توسعهٔ BuilderNet تمرکز کردهاند تا بیلدرها هم غیرمتمرکز شوند. همچنین، پلتفرم SUAVE و استانداردسازی ePBS وعده میدهند که فرآیند استخراج MEV را عادلانهتر و در نهایت غیرمتمرکز کنند.
چرا این «جنگ تمدنی MEV» برای آینده اتریوم حیاتی است؟
MEV در گذشته به عنوان یک «مالیات پنهان» شناخته میشد که کاربر عادی را میسوزاند و باعث میشد بسیاری از اتریوم فرار کرده و به L2ها یا بلاکچینهایی مانند سولانا بروند. اما اگر این سیستم به درستی متمدن و توزیعشده شود (و نشانهها حاکی از این است که در حال انجام است)، نتایج عمیق و چندوجهی خواهند بود:
* عایدات واقعی برای استیکرها: MEV عادلانهتر به معنای ییلد واقعی و پایدارتر برای استیکرها است.
* امنیت بالاتر: ییلد بالاتر → استیکینگ بیشتر توسط افراد بیشتر → امنیت بالاتر شبکه.
* کارآمدی بیشتر: MEV باعث کشف قیمت سریعتر و کارآمدتر و لیکوئیدیشن به موقع وامهای DeFi میشود.
* کاهش توکسیسیتی: جلوگیری از فرانترانینگ و ساندویچهای گسترده باعث کاهش اصطکاک کاربر و افزایش فعالیت میشود.
این چرخه یک حلقهٔ بازخورد مثبت ایجاد میکند: فعالیت بیشتر → کارمزد بیشتر میسوزد (EIP-1559) → عرضهٔ ETH کمتر → قیمت بالاتر. اگر اتریوم این نبرد را ببرد، به معتبرترین، شفافترین و سودآورترین لایهٔ تسویه در دنیای کریپتو تبدیل خواهد شد. این مسئله به طور مستقیم در مورد بقای اتریوم و جایگاه آن در آینده است.
یک حاشیهٔ سریع: در سال ۲۰۲۲، من فکر میکردم که اتریوم از میدان خارج شده است. به همین دلیل روی سولانا سرمایهگذاری کردم و بعداً با یک راگپول بزرگ داراییام را از دست دادم. با خزیدن به اتریوم برگشتم و حالا متوجه شدم که هیچ چیز نمیتواند امنیت و عمق توسعهٔ اتریوم را جایگزین کند. هرگز دیگر اتریوم را نمیفروشم.
ابزارهای کلیدی برای رهگیری این تمدن (همانهایی که هر روز چک میکنم)
برای بازی در سطح بالا، باید دادههای درست را رصد کنید. اینها کلیدیترین تبهای مرورگر من هستند:
* EigenPhi.io: این بهترین پلتفرم بصری برای دیدن جریان MEV، تحلیل برترین سرچرها و بیلدرها و حجم MEV استخراج شده است. این تقریباً صفحهٔ اصلی من است.
* mevboost.pics: سهم بازار هر بیلدر و رله را در زمان واقعی نشان میدهد. این یک شاخص حیاتی برای سنجش تمرکزگرایی است.
* dune.com/hildobby/MEV: داشبورد فوقالعادهٔ هیلدوبی که دیدی جامع در مورد حجم MEV استخراج شده در طول زمان و توزیع آن ارائه میدهد.
* rated.network: این پلتفرم به شما نشان میدهد که کدام بیلدرها بیشترین سهم MEV را به استیکرها پرداخت میکنند؛ معیاری برای سنجش انصاف در توزیع.
* mevwatch.info: میتوانید بررسی کنید که آیا بیلدرها تراکنشهای خاصی (مثلاً تراکنشهای مرتبط با پروتکلهای تحریمشده) را سانسور میکنند یا خیر، که این خود یک معیار مهم برای سنجش بیطرفی شبکه است.
آلفای شخصی: وقتی سهم بازار بیلدرهای اصلی شروع به کاهش میکند و تنوع بیلدرها افزایش مییابد، یا زمانی که اخبار بزرگی از SUAVE منتشر میشود، این معمولاً یک سیگنال پیشرو است که قبل از حرکت قیمت ETH در بازار رخ میدهد. من با استفاده از این نشانهها چندین بار سودهای خوبی کسب کردهام.
مثالهای واقعی که هنوز در شوک آنها هستم
آیا ماجرای برادرهای MEV (پریره-بوئنو) را به یاد دارید که ادعا میشود در یک آربیتراژ برقآسا، ۲۵ میلیون دلار را ظرف ۱۲ ثانیه به جیب زدند؟ محاکمهٔ آنها همین چند روز پیش به دلیل اشتباهات دادرسی (mistrial) باطل شد! این نشان میدهد که «غرب وحشی» همچنان وحشی است و قانونمند کردن این فضا چقدر دشوار است. اما نکتهٔ مهم اینجاست: نفس برگزاری دادگاه و ورود نهادهای قضایی، نشانهای از حرکت به سمت متمدن شدن این اکوسیستم است.
یا بعد از Merge اتریوم، ییلد استیکرها به صورت ناگهانی از ۴٪ به بالای ۷-۸٪ پرید. این افزایش صرفاً به دلیل پاداشهای MEV بود که از طریق MEV-Boost توزیع میشد. این لحظه بود که متوجه شدم این تقاضا یک امر ساختاری است، نه یک هیجان گذرا.
استراتژیهای کاربردی: چگونه از این تحولات سود ببریم (بازیهای واقعی)
1. محافظت در هنگام سواپ: اگر قصد سواپ کردن توکنها را دارید، هرگز بدون محافظت انجام ندهید. Flashbots Protect RPC را فعال کنید یا از پلتفرمهایی مانند CowSwap یا 1inch Fusion استفاده کنید. اینها تضمین میکنند که تراکنش شما به صورت خصوصی انجام شود و توسط رباتهای سندویچ خورده نشوید.
2. انتخاب پلتفرم استیکینگ هوشمند: اگر در حال استیکینگ هستید، استخرهایی را انتخاب کنید که دارای تنوع بیلدر بالایی باشند (مانند Rocket Pool که توزیع بیلدر خوبی دارد). این کار ریسک تمرکزگرایی را کاهش داده و معمولاً ییلد بهتری به همراه دارد.
3. آلفای تریدینگ: برای معاملهگران، رصد تنوع بیلدر یک شاخص بسیار قوی است. وقتی سهم بازار برترین بیلدر به زیر ۷۵٪ کاهش مییابد یا اخبار مثبت و قوی در مورد SUAVE یا ePBS منتشر میشود، اینها نشانههای قوی برای لانگ کردن (خرید) ETH با اطمینان بالا هستند.
4. حالت پیشرفته (Degenerate Mode): اگر توسعهدهنده هستید، میتوانید ربات سرچر سادهٔ خود را بسازید (اگرچه انجام این کار روی اتریوم پیچیده است و در شبکههایی مانند Jito در سولانا راحتتر است). یا میتوانید به صورت خصوصی در ممپولها لیکوئیدیتی (نقدینگی) فراهم کنید.
ریسک؟ همیشه وجود دارد. اما MEV در حال تبدیل شدن به یک ییلد "مفید" و کمریسکتر است تا یک فعالیت "توکسیک". من به دلیل درکی که از این تحول پیدا کردهام، بیش از سالهای گذشته روی ETH سرمایهگذاری کردهام.
دوست من، این همان دلیلی است که باعث شده دوباره عاشق اتریوم شوم. میخواهی این دانش را به سود واقعی تبدیل کنی؟ تحلیلهای روزانهٔ ما را در Bitmorpho دنبال کن.