کاردانو در برابر اتریوم: آیا EUTXO می‌تواند بر مدل حساب غلبه کند؟ رقابت میان کاردانو و اتریوم فراتر از ارزش بازار و حجم معاملات روزانه است؛ این یک رویارویی بنیادین در فلسفه معماری بلاکچین است که نحوه تعریف مقیاس‌پذیری، امنیت و قابلیت پیش‌بینی تراکنش‌ها را مشخص می‌کند. اتریوم، به عنوان پیشگام قراردادهای هوشمند، از مدل حساب (Account Model) استفاده می‌کند که شباهت زیادی به سیستم‌های بانکی سنتی دارد. در این مدل، هر کاربر یک حساب با موجودی کل دارد و تراکنش‌ها وضعیت کلی این حساب‌ها را تغییر می‌دهند. این سادگی، توسعه‌دهندگان را قادر ساخت تا به سرعت یک اکوسیستم عظیم و پیچیده از امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) بسازند. با این حال، همانطور که اتریوم رشد کرد، این مدل ذاتی چالش‌هایی را در زمینه همزمانی (Concurrency) و عدم قطعیت (Indeterminism) در اجرای قراردادهای هوشمند به وجود آورد. معماری حساب و چالش‌های مقیاس‌پذیری در اتریوم در اتریوم، قراردادهای هوشمند اغلب با وضعیت جهانی (Global State) بلاکچین درگیر هستند. این بدان معناست که یک تراکنش برای موفقیت، باید کل وضعیت بلاکچین را در نظر بگیرد. این طبیعت متوالی، جایی که تراکنش‌ها باید به صورت پشت سر هم پردازش شوند تا تضادها در وضعیت حساب‌ها حل شود، به گلوگاه‌های قابل توجهی در زمان‌های شلوغی شبکه منجر می‌شود که نتیجه آن افزایش شدید هزینه‌های گس و تجربه کاربری نامطلوب است. مسائل امنیتی پیچیده‌ای مانند Reentrancy نیز از همین ماهیت وضعیت جهانی ناشی می‌شوند، جایی که ترتیب و نحوه تعامل توابع قراردادهای هوشمند می‌تواند به سوء استفاده‌های مخرب منجر شود. با وجود تلاش‌های زیاد از طریق ارتقاهایی مانند ادغام (The Merge) و راهکارهای لایه دوم (L2)، چالش هماهنگ‌سازی وضعیت و تقسیم‌بندی آن همچنان یک مسئله مرکزی باقی می‌ماند. ظهور EUTXO در کاردانو: نظم و پیش‌بینی‌پذیری کاردانو با معرفی مدل خروجی تراکنش خرج نشده توسعه‌یافته (EUTXO)، رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است. EUTXO بر اساس مدل UTXO بیت‌کوین بنا شده، اما با قابلیت افزودن منطق قرارداد هوشمند پیچیده به خروجی‌های تراکنش. در این مدل، دارایی‌ها در قالب UTXO‌های فردی و مستقل ذخیره می‌شوند، نه به عنوان یک موجودی کلی در یک حساب. هر تراکنش، UTXO‌های مشخصی را مصرف می‌کند و UTXO‌های جدیدی را تولید می‌کند. مهم‌ترین مزیت EUTXO، قابلیت موازی‌سازی ذاتی آن است. از آنجایی که هر UTXO یک موجودیت مستقل است و تنها یک بار می‌تواند مصرف شود، تراکنش‌هایی که UTXO‌های مختلفی را مصرف می‌کنند، می‌توانند به صورت همزمان و بدون تداخل پردازش شوند. این امر پتانسیل عظیمی را برای مقیاس‌پذیری بدون نیاز به راهکارهای پیچیده لایه دوم صرفاً برای حل مشکل همزمانی باز می‌کند. تضمین امنیت و اجرای قطعی در EUTXO یکی از نقاط قوت کلیدی EUTXO، قطعی بودن (Determinism) اجرای قرارداد هوشمند است. قبل از اینکه یک تراکنش به بلاکچین ارسال شود، یک کاربر یا گره می‌تواند به طور دقیق پیش‌بینی کند که آیا تراکنش موفق خواهد بود یا خیر و چه مقدار کارمزد مورد نیاز است، زیرا وضعیت مورد نیاز برای اعتبارسنجی یک تراکنش، محدود به UTXOهای ورودی آن تراکنش است. این امر خطر شکست غیرمنتظره تراکنش‌ها و پرداخت هزینه برای تراکنش‌های ناموفق (که در مدل حساب اتریوم رایج است) را به شدت کاهش می‌دهد. این قابلیت پیش‌بینی‌پذیری نه تنها تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد، بلکه سطح امنیت را برای توسعه‌دهندگان قرارداد هوشمند (Plutus) با محدود کردن برد حملات احتمالی افزایش می‌دهد. در واقع، در کاردانو، قرارداد هوشمند به عنوان یک اعتبارسنج عمل می‌کند که تنها مجاز بودن مصرف یک UTXO خاص را تأیید یا رد می‌کند، نه اینکه وضعیت جهانی را تغییر دهد. چشم‌انداز آینده و جذب لیکوییدیتی بیت‌کوین مدل EUTXO کاردانو همچنین جذابیت ویژه‌ای برای جامعه بیت‌کوین دارد. از آنجایی که هر دو از یک مدل بنیادی UTXO استفاده می‌کنند، ایجاد پل‌ها و مکانیسم‌هایی برای ادغام نقدینگی عظیم بیت‌کوین در اکوسیستم DeFi کاردانو از لحاظ فنی ساده‌تر و با حفظ اصول امنیتی بیت‌کوین همخوانی بیشتری دارد. با ارتقاهایی مانند Hydra، که یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه دوم مبتنی بر EUTXO است، کاردانو به دنبال دستیابی به سرعت پردازش تراکنش‌های بسیار بالا در محیط‌های مجزا (Head) است که به طور مستقیم چالش‌های مقیاس‌پذیری مدل حساب را هدف قرار می‌دهد. در حالی که اتریوم همچنان با اکوسیستم L2 خود یک مرکز اصلی DeFi است، کاردانو در حال ساخت آهسته اما با ثبات یک زیرساخت است که امنیت ریاضی و اجرای قطعی را در اولویت قرار می‌دهد. این تفاوت فلسفی نشان می‌دهد که در آینده، فضای بلاکچین به سمت راهکارهایی که قابلیت پیش‌بینی هزینه و همزمانی را تضمین می‌کنند، گرایش پیدا خواهد کرد. انتخاب بین این دو مدل، انتخاب بین یک دفتر حسابداری متوالی و منعطف (اتریوم) و یک سیستم پولی مبتنی بر دارایی‌های مستقل و موازی (کاردانو) است که هر کدام مسیر متفاوتی را برای تکامل امور مالی غیرمتمرکز ترسیم می‌کنند. با بلوغ زیرساخت‌ها و افزایش پروژه‌ها بر روی کاردانو، ممکن است مدل EUTXO به تدریج مزایای ساختاری خود را به وضوح بیشتری نشان دهد و توجه کاربران و توسعه‌دهندگانی را جلب کند که از عدم قطعیت‌ها و نوسانات هزینه‌های شبکه اتریوم خسته شده‌اند. این رقابت در نهایت به نفع نوآوری در کل فضای بلاکچین است و هر دو پلتفرم را مجبور به بهبود مستمر می‌کند. ---